Cách giải quyết sự không thống nhất ranh giới bản giữa bản Tha Pene và Yang, Luang Prabang, Lào

Nguyên nhân của sự không thống nhất?

Khoảng năm 1995, với chính sách của Lào về nhập bản nhỏ thành bản lớn, huyện Luang Prabang quyết định thành lập khu du lịch tại thác Kuangsi và thiết lập các khu rừng bảo vệ nghiêm ngặt để bảo vệ nguồn nước phục vụ du lịch, người dân của hai bản ở giữa bản Zàng và Tha Pene phải chuyển xuống ở bản Nong Bua Kham (giáp với sông Mekong) và một số đến các bản khác sinh sống. Vùng đất này sau đó chuyển cho bản Yang quản lý, nhưng chính quyền huyện không có quyết định bàn giao, cũng như thảo luận với bản xung quanh, và đo đạc vẽ bản đồ giao đất. Do đó, vùng đất này sau đó trở thành vùng kiếm sống chung của người dân bản Yang, Tha Pene, cũng như các bản lân cận khác.

Già làng bản Tha Pene đang thuyết phục lãnh đạo bản Yang về đường ranh giới giữa hai bản (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Ngày 16/11/2016, theo kế hoạch triển khai giao đất giao rừng của tỉnh Luang Prabang, huyện Luang Prabang với sự hỗ trợ của CHESH Lào / SPERI, lãnh đạo và người dân bản Tha Pene phân công các nhóm kỹ thuật đi đo và xác định ranh giới đất và rừng với các bản lân cận như Yang, Long Lau Cau, Khok Manh…

Không thống nhất xảy ra như thế nào?

Tuy nhiên, khi bắt đầu tiến hành triển khai đo đạc ở đường biên giới giữa bản Tha Pene và Yang thì lãnh đạo, già làng và một số đại diện người dân bản Yang đã phản ứng, không thống nhất. Lý do là lãnh đạo và già làng bản Tha Pene định bắt đầu đo từ đường ranh giới mới – giữa bản Yang và hai bản đã di chuyển (giáp với vùng canh tác của bản Yang). Trong khi đó, đại diện lãnh đạo bản Yang muốn bắt đầu đo từ ranh giới giữa bản Tha Pene và 2 bản đa di rời trước đây (theo như chính quyền huyện đã bàn giao trước đây). Khoảng cách theo đường đi bộ giữa hai điểm ranh giới này khoảng 1 km. Hai bên, đặc biệt là già làng đều cố đưa ra những bằng chứng để thuyết phục bên kia, nhưng sau đó đều không thành công!

Phó bản Yang đang đưa ra bằng chứng để chứng minh đường ranh giới của bản mình (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Thảo luận nội bộ lãnh đạo của từng bản!

Sau đó, lãnh đạo và các đại diện tham gia của từng bản cùng nhau thảo luận để có được sự thống nhất nội bộ trước về cách giải quyết làm sao tránh được những bất hòa giữa hai bản về sau này.

Lãnh đạo bản Yang đang thảo luận nội bộ về đường ranh giới của bản mình (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Thảo luận thống nhất giữa đại diện lãnh đạo của hai bản!

Cuối cùng, lãnh đạo và già làng bản Tha Pene phải xuống thang và yêu cầu chỉ thảo luận với lãnh đạo và già làng của bản Yang, mà không phải tất cả người dân. Sau thảo luận, bản Tha Pene đã đồng ý và thống nhất đường ranh giới giữa hai bản - đó là đường ranh giới cũ giữa bản Tha Pene và 2 bản trước đây đã di dời với sự chứng kiến của cán bộ Phòng Nông Lâm nghiệp huyện Luang Prabang, đơn vị bộ đội đóng tại Tha Pene.

Lãnh đạo bản Tha Pene và Yang đang thảo luận để thống nhất đường ranh giới giữa hai bản (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Khi được hỏi lý do tại sao lãnh đạo và già làng bản Tha Pene lại đồng ý.

Trưởng bản Tha Pene nói rằng chúng tôi thống nhất việc phân chia ranh giới này là vì mục đích biết rõ ai là người quản lý vùng đất rừng này, chứ không phải để làm gì cả. Người dân hai bên đều có thể vào đây để hái rau, măng, nấm…để sinh sống, nhưng phải thống qua lãnh đạo của bản được giao quản lý vùng đất này.

Trưởng bản Tha Pene và Phó bản Yang bắt tay thống nhất đường ranh giới giữa hai bản (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Sau đó, đại diện hai bản cùng cán bộ huyện, tỉnh, bộ đội, CHESH Lào / SPERI và tổ chức CCFD (ông Jeremie, trong một chuyến làm việc thực địa với đối tác SPERI tại Lào) đều cùng đi về chỗ ranh giới thống vừa mới được thống nhất giữa lãnh đạo hai bản để chuẩn bị đo đạc.

Điểm ranh giới thống nhất là một gốc cây to bên đường. Hỏi ra thì ai cũng biết đây là ranh giới cũ. Sau đó, trưởng bản của hai bản đến bên gốc cây mốc giới bắt tay cười vui vẻ, thống nhất để bắt đầu phân công nhóm kỹ thuật đi đo.

Tiếp tục không thống nhất?

Già làng bản Tha Pene và Yang không thống nhất về đường ranh giới trong lúc đi đo (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Sau khi thống nhất, đại diện bản Yang, Tha Pene, cán bộ kĩ thuật huyện Luang Prabang, bộ đội, CHESH Lào / SPERI và tổ chức CCFD được chia thành hai ngả để đi đo. Một ngả đo ranh giới giữa bản Tha Pene và Yang theo hướng bản Lóng Lau Cau, nhóm khác đi đo theo hướng bản Khok Manh.

Đo được một đoạn, thì già làng và đại diện bản Yang dừng lại không tiếp tục tham gia vì lý do đại biện bản Tha Pene vào khoảng 30 mét đất của bản Yang để đo đạc. Họ yêu cầu phải đi theo ranh giới cũ đã thống nhất để đo.

Thống nhất!

Già làng bản Tha Pene và Yang bắt tay thống nhất đường ranh giới của hai bản sau khi thảo luận (Ảnh: CHESH Lao/SPERI)

Đại diện bản Tha Pene lấy lý do không đi theo ranh giới cũ là vì đường đi quá dốc, nên phải đi vòng vào đoạn đường dễ hơn để đo. Hai bên lại tiếp tục phải thảo luận với sự góp ý của kỹ thuật viên Phòng Nông Lâm nghiệp huyện Luang Prabang đó là nên tiếp tục đo theo đường dễ đi, sau này khi lên bản đồ sẽ lưu ý để điểu chỉnh về đúng ranh giới cũ.

Cuối cùng già làng của hai bản đều hiểu và bắt tay thống nhất để tiếp tục đo phần ranh giới còn lại giữa hai bản!

Ghi chép: Đàm Trọng Tuấn

Tổ chức

Nhân sự