Vùng đầu nguồn thác Kuang Si có vị trí địa lý hết sức quan trọng không chỉ về mặt môi trường sinh thái, đầu nguồn nước mà là không gian văn hoá, sinh kế của hơn 5.000 người thuộc các nhóm dân tộc như Hmông, Khơ Mú, Lào Lùm, Lư… thuộc 7 bản huyện Luang Prabang, Xiêng Ngân và Mường Nan, tỉnh Luang Prabang, nước CHDCND Lào. Qua thời gian, các tộc người sinh sống trong vùng đầu nguồn này đã hình thành các qui định luật tục để quản lý, bảo vệ, sử dụng và phát triển các dạng tài nguyên đất và rừng, đặc biệt là những khu rừng, đất và nước tâm linh. Đây là những trung tâm không gian văn hoá và sinh kế của các tộc người để từ đó niềm tin tín ngưỡng thông qua các nghi lễ thờ phụng Thần thiên nhiên, chuẩn mực đạo đức, cấu trúc cộng đồng và hành vi ứng xử của người dân với rừng, đất, nước đã được hình thành và lưu truyền.


Từ 2014 đến nay, chính quyền tỉnh và huyện Luang Prabang, Sở Nông Lâm nghiệp tỉnh Luang Prabang (PAFO), Phòng Nông Lâm nghiệp (DAFO) của huyện Xiêng Ngân, Luang Prabang và Mường Nan với sự tư vấn của Chương trình CHESH Lào / Viện SPERI đã phối kết hợp triển khai nghiên cứu và hỗ trợ quản lý, bảo vệ và sử dụng bền vững các dạng tài nguyên thiên nhiên trên cơ sở tri thức bản địa và luật tục của các tộc người thuộc các bản Thapene, Yang, Khokmanh, Noong Khoai, Tu Ho và Long Lau May thuộc lưu vực đầu nguồn Kuang Si và lồng ghép với luật pháp của nhà nước.

Hỗ trợ các cộng đồng khẳng định chủ quyền sinh kế của mình thông qua chương trình xác định, bản đồ hóa và công nhận địa giới truyền thống bản, địa giới các phân khu sinh kế-văn hóa, qui hoạch sử dụng đất dựa vào tri thức địa phương và củng cố hệ thống quản trị các bản đối với các dạng tài nguyên thiên nhiên thông qua qui chế cộng đồng dựa vào luật tục và luật pháp. Chương trình này được hỗ trợ bởi tổ chức CCFD – Pháp. 

Bên cạnh bộ bản đồ giấy và qui chế cộng đồng trong quản lý đất rừng được công nhận bởi chính quyền và ban ngành địa phương, chương trình còn triển khai hệ thống bản đồ điện tử để giúp cho quyền đất rừng và quá trình quản trị tài nguyên trong giai đoạn hậu giao đất giao rừng được minh bạch và hiệu quả hơn. Xin mời tham khảo bộ bản đồ điện tử chủ quyền đất rừng cộng đồng của bản Khokmanh dưới đây.



* Tham khảo thêm bản đồ điện tử chủ quyền sinh kế bản Thapene tại tỉnh Luang Prabnag, nước CHDCND Lào.